Châm cứu là phương pháp chữa bệnh của Y học cổ truyền phương Đông, đã trải qua lịch sử hình thành và phát triển lâu đời ở Việt Nam. Bài viết dưới đây sẽ giúp quý độc giả hiểu hơn về phương pháp chữa bệnh này, về hiệu quả và những ưu điểm đã giúp châm cứu luôn có chỗ đứng vững chắc bên cạnh sự phát triển không ngừng của y học hiện đại ngày nay.

1. Châm cứu là gì? Các loại hình châm cứu

Châm cứu (tên tiếng anh là “Acupuncture”) là phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc, hoạt động dựa trên cơ chế đả thông kinh lạc giúp cân bằng âm dương và lưu thông khí huyết. Những tác động của châm cứu giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, đồng thời có khả năng ngăn ngừa và chữa trị một số bệnh tật.

Phương pháp chữa bệnh này thực tế là tên gọi của hai hình thức khác nhau, bao gồm châm và cứu:

• Châm: dùng kim châm tác động trực tiếp lên các huyệt đạo bằng cách đâm xuyên qua da vào bên trong cơ thể.
• Cứu: dùng lá ngải cứu khô đốt lên để hơ nóng huyệt.

Có nhiều hình thức châm cứu bấm huyệt khác khác nhau và mỗi loại hình lại phát huy hiệu quả tốt trên một số dạng bệnh lý nhất định. Vì vậy, dựa trên tình trạng thực tế, các bác sĩ Đông y sẽ lựa chọn sử dụng hình thức châm phù hợp nhất.

Theo phân loại dựa trên vùng tác động, châm cứu được chia thành các loại hình sau:

• Diện châm: châm các huyệt trên mặt người bệnh.
• Nhĩ châm: châm huyệt trên vùng loa tai.
• Thể châm: châm các huyệt trên cơ thể của người bệnh
• Túc châm: người bệnh được tiến hành châm huyệt ở chân
• Thủ châm: châm lên huyệt ở bàn tay.
• Tỵ châm: châm các huyệt trên mũi.

Ngoài ra, phân loại theo kỹ thuật dùng kim còn chia ra các loại châm cứu y học cổ truyền đa dạng khác như: châm tê, mãng châm, trường châm…

2. Ưu nhược điểm của châm cứu vật lý trị liệu

Theo chuyên gia khuyến cáo, chữa bệnh bằng châm cứu học có những ưu nhược điểm nhất định có thể kể đến dưới đây.

Ưu điểm:

• Đây là phương pháp điều trị không dùng thuốc, đảm bảo an toàn, ít gây ra tác dụng phụ.
• Cơ chế tác động từ bên trong giúp khắc phục được căn nguyên gây bệnh.
• Khả năng thúc đẩy lưu thông khí huyết và cân bằng âm dương giúp cải thiện sức khỏe tổng thể nói chung.

Nhược điểm:

• Tác dụng chậm, điều trị trong thời gian dài mới có thể thấy được hiệu quả rõ ràng.
• Cần được thực hiện bởi chuyên gia có kiến thức về y học cổ truyền để đảm bảo châm đúng huyệt và đúng kỹ thuật.

Với những ưu điểm trên giúp phương pháp châm cứu Đông y luôn có chỗ đứng vững vàng và được phát triển song song cùng với Tây y. Có một thực tế rằng, ngay cả khi những công nghệ y học tiên tiến nhất ra đời, nhiều bệnh nhân vẫn tìm tới với các phương pháp chữa bệnh của y học cổ truyền như châm cứu, với sự tin tưởng vào hiệu quả và tính bền vững của cách trị liệu theo cơ chế tác động từ bên trong.

3. Châm cứu có đau không?

Cảm giác e ngại, sợ đau khi châm cứu là tâm lý phổ biến của nhiều bệnh nhân khi quan sát chiếc kim dài đâm thẳng vào da thịt. Tuy nhiên, tác động của chiếc kim này trong thực tế không quá đáng sợ như nhiều người vẫn tưởng. Kim được sử dụng trong châm cứu là loại kim chuyên dụng rất mảnh và mềm dẻo, khi thực hiện thao tác châm đúng kỹ thuật sẽ chỉ gây ra cảm giác nhói nhẹ chứ không hề đau đớn như dùng kim tiêm thông thường.

Hơn nữa, nếu quá trình điều trị kéo dài liên tục nhiều ngày khiến bệnh nhân cảm thấy đau nhức, khó chịu; các bác sĩ có thể châm luân phiên các huyệt để tránh tình trạng đau do huyệt bị tác động nhiều lần.

Vì vậy, bệnh nhân không nên quá lo lắng mà hãy giữ tâm trạng thoải mái. Quá căng thẳng có thể làm căng cơ và tăng cảm giác đau khi châm cứu. Trong khi thư giãn và thả lỏng cơ thể giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn cũng như tăng cường hiệu quả và độ an toàn khi trị liệu.

Những người bệnh bị ám ảnh sợ kim có thể tham khảo phương pháp cấy chỉ. Đây là biện pháp châm cứu được thực hiện bằng cách cấy chỉ trực tiếp vào vị trí huyệt. Chỉ cấy vào sẽ lưu lại một khoảng thời gian nhất định trong cơ thể rồi tự tiêu. Biện pháp trị liệu này ngày càng được ưa chuộng vì mang lại hiệu quả cao và giúp bệnh nhân tiết kiệm thời gian, lại không cần sử dụng tới kim châm nên không gây sợ hãi cho những bệnh nhân nhạy cảm.

4. Châm cứu có tốt không? Lợi ích ra sao?

Theo lý thuyết của Y học cổ truyền, cơ thể con người có một hệ thống kinh mạch đóng vai trò như đường dẫn để các dòng năng lượng và dịch thể lưu thông. Khi hệ thống này gặp trục trặc hoặc bị tắc nghẽn, bệnh tật sẽ phát sinh.

Châm cứu chữa bệnh bằng cách dùng kim châm tác động lên các huyệt đạo nằm dọc các đường kinh mạch này để kích thích dòng năng lượng lưu thông và cân bằng trở lại. Đây là cơ chế tác động khắc phục được tận gốc nguyên nhân gây bệnh, giúp bệnh nhân khỏe mạnh hơn cả về thể chất lẫn tinh thần.

Châm cứu có tốt không? Hiệu quả của phương pháp này cũng đã được y học hiện đại chứng minh, có thể kể đến như:

• Tác dụng an thần, giãn cơ và tăng ngưỡng đau.
• Khả năng làm thay đổi nồng độ của một số chất dẫn truyền thần kinh như morphin nội sinh; các nội tiết tố như testosterone, estrogen, cortisol…
• Làm tăng các tế bào bạch cầu đa nhân, tế bào lympho…

Đây là những minh chứng rõ ràng về tác động thiết thực của đông y châm cứu đối với sức khỏe con người.

Châm cứu giúp giảm các cơn đau mạn tính

Dù không cần dùng tới thuốc nhưng phương pháp chữa bệnh của y học cổ truyền này có thể giúp bệnh nhân giảm các cơn đau mạn tính ngay từ buổi trị liệu đầu tiên. Khí huyết ứ trệ và dây thần kinh bị chèn ép thường là nguyên nhân gây ra những cơn đau âm ỉ. Châm cứu giúp thúc đẩy lưu thông khí huyết và tác động tới các huyệt đạo nằm rất gần các dây thần kinh nên có thể khắc phục hiệu quả các nguyên nhân gây đau.

Các nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh rằng, tác động lên các huyệt đạo giúp sản sinh ra hormone endorphin – chất giảm đau nội sinh trong cơ thể. Chính vì vậy mà châm cứu là phương pháp giúp giảm đau nhanh chóng, đặc biệt hữu ích trong điều trị các bệnh mạn tính như đau xương khớp, đau đầu, đau lưng, đau dạ dày…

Giúp hệ thần kinh làm việc tốt hơn

Châm cứu giúp đả thông kinh mạch rất hiệu quả lại an toàn. Vì vậy mà đây là phương pháp giúp bệnh nhân giải tỏa căng thẳng, lo âu và có thể điều trị hiệu quả các bệnh đau do thần kinh, bệnh liệt, rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt…

Châm cứu giúp cải thiện chức năng tiêu hóa

Theo Đông y, các chứng bệnh tiêu hóa gây ra do can khí, tỳ vị không thông. Tác động lên các huyệt bằng kim châm và hơ ngải nóng giúp kiện tỳ tiêu thực, đả thông khí huyết đồng thời giúp tăng cường chức năng của nhu động ruột dạ dày. Chính vì vậy, châm cứu trị bệnh đau dạ dày, rối loạn tiêu hóa, viêm đại tràng và nhiều bệnh tiêu hóa hiệu quả.

Nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc

Đây là phương pháp có thể sử dụng độc lập, tuy nhiên cũng có thể kết hợp với dùng thuốc để đem lại hiệu quả chữa bệnh cao hơn. Cả thuốc Tây y và Đông y đều có thể sử dụng phối hợp với phương pháp châm cứu trong chữa bệnh. Thực tế cho thấy, thủy châm – biện pháp kết hợp giữa châm cứu và sử dụng thuốc Tây y (dùng kỹ thuật châm cứu để đưa thuốc vào vị trí huyệt) giúp phát huy rất tốt hiệu quả điều trị.

Hiệu quả thẩm mỹ

Châm cứu có thể được ứng dụng trong thẩm mỹ nhờ khả năng kích thích tuần hoàn máu, tiêu mỡ, giải độc và thúc đẩy sản xuất collagen; từ đó giúp cải thiện vóc dáng, giảm béo và làm chậm quá trình lão hóa. Dù chưa được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực thẩm mỹ nhưng những tác dụng của châm cứu trong chăm sóc sắc đẹp như châm cứu chữa mặt lệch, châm cứu da,…  đã được chứng minh và hoàn toàn có triển vọng phát triển trong tương lai.

5. Châm cứu có thể chữa được những bệnh gì?

Châm cứu bấm huyệt là phương pháp có khả năng điều trị được nhiều chứng bệnh. Tổ chức Y tế Thế giới WHO đã công nhận có 28 bệnh có thể điều trị bằng châm cứu. Các minh chứng trị liệu thực tế còn cho thấy, phương pháp này có hiệu quả với hơn 60 bệnh khác nhau.

Phương pháp châm cứu phát huy tác dụng tốt nhất trong điều trị các bệnh lý đau do thần kinh, do co thắt cơ vân, cơ trơn; bệnh do rối loạn chức năng; bệnh liệt vận động và một số bệnh viêm mạn tính (viêm không do vi trùng). Dưới đây là một số bệnh lý được điều trị phổ biến và hiệu quả bằng phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc này:

• Bệnh đau cơ xương khớp: như giãn dây chằng, thoái hóa đốt sống cổ, đau lưng, đau vai gáy, thoát vị đĩa đệm…
• Các bệnh đau do thần kinh: như đau thần kinh tọa, đau đầu, tiền đình…
• Các bệnh liệt vận động: như liệt nửa người, liệt tứ chi, liệt dây thần kinh…
• Các bệnh do rối loạn chức năng cơ thể: như mất ngủ, cảm cúm…
• Các bệnh tiêu hóa: đau dạ dày, hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng
• Các bệnh sinh dục như: di mộng tinh, rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh…
• Bệnh tiết niệu: tiểu bí, tiểu dầm…
• Bệnh tai mũi họng: Bệnh viêm xoang, ngạt mũi,…
• Bệnh huyết áp

Ngoài ra, phương pháp trị liệu này còn được sử dụng trong hỗ trợ cắt cơn thiếu thuốc, giúp kiểm soát tình trạng nghiện thuốc lá, cocain và các chất gây nghiện khác.

6. Những trường hợp nào không nên chữa bệnh bằng châm cứu

Mặc dù là phương pháp an toàn, hiệu quả và có khả năng điều trị nhiều loại bệnh nhưng không phải trường hợp nào cũng có thể áp dụng chữa bệnh bằng châm cứu đông y. Dưới đây là một số đối tượng chống chỉ định:

• Bệnh nhân bị tiểu đường.
• Các trường hợp cấp cứu nguy kịch hoặc bị các cơn đau bụng ngoại khoa.
• Người bị thiếu máu, sức khỏe yếu.
• Người có bệnh lý rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông máu.
• Phụ nữ mang thai cần thận trọng khi sử dụng phương pháp y học cổ truyền châm cứu. Trong trường hợp thật sự cần thiết, cần thông báo cho bác sĩ Đông y về tình trạng mang thai trước khi tiến hành trị liệu.
• Các bệnh nhân bị sợ kim, căng thẳng và không hợp tác không nên thực hiện châm cứu vì sẽ làm giảm hiệu quả điều trị.

Địa chỉ châm cứu uy tín, hiệu quả an toàn

7. An Tâm Đường – Lựa chọn số 1 cho dịch vụ Châm cứu – Bấm huyệt tại nhà

An Tâm Đường tập trung phát triển chuyên sâu về lĩnh vực chăm sóc sức khỏe không dùng thuốc với các biện pháp trị liệu chính là châm cứu và xoa bóp bấm huyệt. An Tâm Đường có khả năng tiếp nhận điều trị đa dạng các chứng bệnh từ xương khớp, mất ngủ, dị ứng, mẩn ngứa, viêm mũi, viêm xoang tới hỗ trợ phục hồi chức năng sau tai biến cũng như ứng dụng châm cứu, bấm huyệt trong dưỡng sinh, giảm béo…

Chất lượng dịch vụ của An Tâm Đường được đảm bảo bởi các nhân tố nổi bật sau:

• Quy trình, thủ tục đăng ký khám chữa bệnh nhanh gọn, tiện lợi, tiết kiệm thời gian và công sức cho người bệnh.
• Ứng dụng những biện pháp trị liệu mới nhất, là kết quả của các công trình nghiên cứu chuyên môn do chính đội ngũ y bác sĩ tại An Tâm Đường thực hiện.
• Liệu trình chuyên biệt, đa tác dụng: Mỗi người bệnh có liệu trình và phác độ riêng biệt phụ thuộc vào cơ địa và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Điều trị tại đây người bệnh tuân thủ theo quy trình bước: Khám tư vấn – Chỉ định phác đồ điều trị, uống trà, giãn cơ, thực hiện VLTL cuối cùng là theo dõi và tái khám theo chỉ định
• Đội ngũ chuyên gia giỏi, giàu kinh nghiệm, nhiệt huyết và quan tâm người bệnh.
• Trang bị đầy đủ thiết bị y tế phục vụ khám chữa bệnh, đảm bảo vô trùng các dụng cụ y khoa.
• Đội ngũ nhân viên y tế được đào tạo chuyên nghiệp, chăm sóc bệnh nhân tận tình, chu đáo.
• Giá cả hợp lý được niêm yết công khai đảm bảo sự minh bạch cho người dùng
• Đã được Bộ y tế cấp phép thực hiện các phương pháp vật lý trị liệu.

Với những nỗ lực không ngừng nghỉ trong suốt 4 năm qua, An Tâm Đường hiện nay đã trở thành một địa chỉ khám chữa bệnh không dùng thuốc tin cậy của hàng nghìn người bệnh trên cả nước.

Một số lưu ý khi điều trị bằng phương pháp châm cứu

Nếu muốn chữa bệnh bằng phương pháp châm cứu y học cổ truyền, bệnh nhân cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Kiên trì tuân thủ phác đồ điều trị, tránh tình trạng gián đoạn làm giảm hiệu quả chữa bệnh.
• Không nên đi trị liệu trong tình trạng mệt mỏi, vừa ăn no hoặc đang đói bụng.
• Chuẩn bị tâm lý sẵn sàng, tránh hồi hộp quá mức. Kim châm rất nhỏ và mềm dẻo nên khi thực hiện đúng kỹ thuật sẽ chỉ gây ra cảm giác nhói nhẹ. Bệnh nhân không nên quá lo lắng vì sợ đau.
• Nếu thực hiện phương pháp này bằng cấy chỉ (cấy chỉ tự tiêu vào bên trong huyệt), người bệnh nên kiêng sử dụng các loại thực phẩm dễ gây sẹo lồi (như thịt bò, thịt trâu, rau muống…), các loại hải sản, đồ nếp và thực phẩm có chứa chất kích thích.
• Dù là biện pháp trị liệu an toàn nhưng nếu châm cứu sai huyệt hoặc không đúng kỹ thuật có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe; vì vậy người bệnh cần tìm đến những cơ sở y tế uy tín để điều trị.

Châm cứu là phương pháp chữa bệnh hiệu quả và an toàn, có thể sử dụng độc lập như một phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc hoặc kết hợp với sử dụng thuốc Đông y để đem lại hiệu quả điều trị tối ưu nhất. Khi người bệnh kiên trì thực hiện, thời gian và công sức đầu tư cho châm cứu là hoàn toàn xứng đáng so với những lợi ích sức khỏe mà phương pháp này đem lại.