Viêm dây thần kinh tiền đình là bệnh lý viêm dây thần kinh ở tai trong, một trong những bệnh hiếm gặp trong chuyên khoa tai mũi họng, và bệnh chỉ chiếm khoảng 0,01% các bệnh lý của tai

1. Viêm dây thần kinh tiền đình

Viêm dây thần kinh tiền đình là bệnh lý viêm dây thần kinh ở tai trong, làm cho dây thần kinh tiền đình bị thâm nhiễm, tổn thương cảm giác nhận cảm thăng bằng.

Dây thần kinh tiền đình được hình thành xuất phát từ bộ phận của tai trong từ các sợi thần kinh, các sợi thần kinh tập trung về hạch Scacpa ở đáy ống tai trong. Từ hạch Scacpa, bó dây thần kinh tiền đình hợp với bó thần kinh lao đao rồi tạo thành dây thần kinh số VIII đi tới tiểu não, nơi có trung khu tiền đình.

Do đó viêm dây thần kinh tiền đình gây ra những rối loạn về thăng bằng đặc trưng của tiểu não kèm theo triệu chứng về tai gọi là hội chứng ngoại biên sau mê nhĩ.

2. Nguyên nhân viêm dây thần kinh tiền đình

Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm dây thần kinh tiền đình, có thể do nhiễm virus, nhiễm vi khuẩn,…

• Do nhiễm xoắn khuẩn giang mai gây viêm dây thần kinh mê nhĩ: dấu hiệu chóng mặt và ù tai diễn biến thành từng đợt. Làm xét nghiệm máu cho kết quả giang mai dương tính. khi xét nghiệm dịch não tủy thấy protein tăng và tế bào.
• Viêm màng não: bệnh nhân có xuất hiện hội chứng chóng mặt, ù tai… sau khi bệnh nhân được chẩn đoán là viêm màng não do lao hoặc viêm màng não do não mô cầu.
• Virus: gây viêm dây thần kinh VIII như virus cúm, quai bị, zona… Để tìm ra nguyên nhân gây bệnh, người ta có thể tìm để xác định một số đặc điểm nhằm chẩn đoán phân biệt với: virus quai bị hay gây tổn thương ốc tai riêng lẻ. zona gây hội chứng tiền đình phân ly trong đó thấy hiện tượng giảm kích thích khi thăm khám các chức năng của tiền đình.
• Một số chất gây độc như thuốc lá, chì, rượu, oxyt cacbon, ma túy… cũng là một trong các nguyên nhân làm hủy hoại dây thần kinh tiền đình.

3. Triệu chứng viêm dây thần kinh tiền đình

Thần kinh tiền đình là một phần của thần kinh tiền đình-ốc tai. Thần kinh tiền đình đảm nhận vai trò nhận cảm thăng bằng cho cơ thể nên khi bị ảnh hưởng người bệnh có những triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đột ngột chóng mặt dữ dội, có cảm giác chao đảo, quay tròn
• Mất thăng bằng
• Buồn nôn, nôn
• Khó tập trung

Viêm thần kinh tiền đình và ốc tai thường liên quan mật thiết với nhau. Viêm dây thần kinh tiền đình là tổn thương một nhánh của thần kinh tiền đình ốc tai ảnh hưởng đến thăng bằng. Viêm dây thần kinh ốc tai ảnh hưởng đến khả năng nghe. Triệu chứng của viêm thần kinh ốc tai tương tự viêm thần kinh tiền đình nhưng có thêm dấu hiệu ù tai và/hoặc mất thính giác.

Nhìn chung, những triệu chứng nặng nhất như chóng mặt trầm trọng chỉ kéo dài vài ngày nhưng khi mắc phải làm người bệnh gặp rất nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Sau đó, các triệu chứng nặng thuyên giảm dần, đa phần bệnh nhân hồi phục chậm nhưng khỏi hoàn toàn sau vài tuần. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể còn mất thăng bằng và chóng mặt trong vài tháng.

4. Chẩn đoán viêm dây thần kinh tiền đình

Chẩn đoán viêm dây thần kinh tiền đình bằng cách:

• Kiểm tra thính lực
• Kiểm tra dấu rung giật nhãn cầu
• Chụp cộng hưởng từ có chất cản từ

Chẩn đoán nguyên nhân gây chóng mặt bao gồm: kiểm tra thính lực, kiểm tra dấu rung giật nhãn cầu. Chụp cộng hưởng từ sọ não có chất cản từ nên được thực hiện để chắc chắn triệu chứng không gây ra do một bệnh lý khác như u não.

5. Điều trị viêm dây thần kinh tiền đình

Chóng mặt có thể gây ra những tai nạn không mong muốn, do đó, khi điều trị viêm dây thần kinh tiền đình, bác sĩ sẽ thường ưu tiên điều trị triệu chứng trước như:

• Điều trị các cơn chóng mặt bằng thuốc chống chóng mặt ví dụ như: tanganin, an thần, tăng cường oxy cho mạch máu, thuốc điều trị giãn mao mạch.
• Điều trị chứng ù tai: thuốc tăng cường tuần hoàn não, an thần, giãn mạch… tùy theo nguyên nhân gây bệnh.

Điều trị theo nguyên nhân:

• Kháng sinh, chống viêm.
• Nếu xét nghiệm giang mai dương tính bác sĩ sẽ chỉ định thuốc chống giang mai
• Loại bỏ chất độc nếu tìm thấy nguyên nhân do nhiễm độc tố.
• Thuốc chống dị ứng.
• Phẫu thuật nếu có khối u góc cầu tiểu não, bóc tách dày dính màng não, hay u dây thần kinh thính giác,…

Ngoài ra, việc thay đổi lối sống và thói quen sinh hoạt có thể giúp cho người bệnh giảm bớt những triệu chứng mà viêm dây thần kinh tiền đình gây ra như:

• Tránh mất nước khi nôn: uống nhiều nước, chia làm nhiều lần, mỗi lần uống một lượng nhỏ.
• Nghỉ ngơi tránh té ngã, tránh lái xe, sử dụng công cụ hay máy móc hoặc làm việc nặng khi cảm thấy chóng mặt, mất thăng bằng
• Tránh uống rượu
• Tránh ánh sáng chói
• Cố gắng tránh nơi ồn và những thứ gây căng thẳng